‘Ik broed!’: één bord voor alle strandbroeders

Vanaf dit voorjaar komen bij alle stranden van Rijkswaterstaat, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten op de Waddeneilanden dezelfde borden te staan met een heldere boodschap: vogels die op en rond het strand broeden, hebben rust nodig! Het gaat niet goed met die zogeheten strandbroeders, zoals de dwergstern, de bontbek- en de strandplevier. Met uniforme borden van een broedende plevier op een geel schild worden bezoekers op alle mogelijke manieren daarop gewezen. De borden zijn niet alleen informatief. Ze vertellen ook waar je volgens het beroemde artikel 461 uit het Wetboek van Strafrecht niet mag komen en waar je dus de kans loopt op een prent.

Beginnen op de boot

“Deze nieuwe, uniforme boodschap begint al op de veerboot”, vertelt projectleider Karin Blanksma van Vogelbescherming Nederland. “Eigenlijk begint het zelfs al daarvóór, want via de landelijke en regionale media willen we mensen ook al wijzen op het belang van rust voor strandbroeders. Als mensen op alle eilanden en ook daarbuiten steeds dezelfde herkenbare boodschap zien, hopen we dat dit beter beklijft”, aldus Blanksma. 

Simpel touwtje

Het blijft niet bij informeren alleen. Waar daadwerkelijk vogels (kunnen) broeden, worden gebieden ook door middel van een simpel touwtje weggehouden bij de nesten. Onder andere op Texel is daar al enige jaren goede ervaring mee, vertelt boswachter Jeroen van de Werff van Staatsbosbeheer. “We werken al sinds 2017 met zo’n simpel touwtje, onder andere in De Slufter en ook rond een stuk van 8 ha bij de vuurtoren. Aan de begroeiing kunnen we duidelijk zien dat mensen zich keurig laten leiden door zo’n touwtje. Aan de ene kant is de begroeiing vertrapt en aan de andere kant staat de zeekraal nog fier overeind. Het werkt dus. Ook waar we nesten van dwergstern en bontbekplevier hebben beschermd met zo’n touwtje, blijkt dat goed te werken”, aldus Van de Werff. “Met nu dus ook die uniforme borden erbij, wordt de boodschap alleen maar duidelijker.” 

Unieke samenwerking

Projectleider Blanksma is vooral erg enthousiast over de samenwerking tussen de verschillende beheerders en daarmee de uniformiteit van de boodschap. “Dit is voor het eerst dat we alle neuzen dezelfde kant op hebben gekregen voor dit verhaal. Het is heel belangrijk dat we de boodschap steeds weer opnieuw en op zoveel mogelijke plekken onder de aandacht brengen. Die uniformiteit en herhaling is cruciaal voor het slagen”, stelt Blanksma. 

Te vaak verstoord

Strandplevier, dwergstern en andere strandbroeders moeten hun broedgebied in voorjaar en zomer delen met heel veel recreanten en ook met hun honden. Verstoring zorgt ervoor dat vogels hun eieren of kuikens voor kortere of langere tijd alleen laten. Dat maakt ze kwetsbaar voor bijvoorbeeld meeuwen die in een ei of een kuiken een makkelijk hapje zien. Ook kunnen vogels hun nesten met eieren definitief verlaten, wanneer ze te vaak worden verstoord. Zonder uitzondering hebben de strandbroeders het zwaar in ons land.

De borden zijn dan ook bedoeld om deze kwetsbare vogels beter te beschermen in het broedseizoen dat officieel loopt van 15 maart tot en met 15 augustus. Aan het begin van het broedseizoen van 2024 moeten de meeste borden en touwtjes op hun plek staan. Aan het eind worden ze weer weggehaald, maar de betrokken terreinbeheerders hebben ook voor de jaren daarna al hun medewerking toegezegd.

Nederlands, Duits en Engels

Onder een helder, geel schild met daarop een plevier, op een verder blauw bord, staat in het Nederlands, maar ook in het Duits en Engels de tekst:

Help de Strandbroeders
Welkom op het strand. Dit is nu de kraamkamer van strandbroeders. Help deze wadvogels het broedseizoen door. Houd afstand en ga niet naar de nesten. Zo geniet je van de natuur zonder vogels te verstoren. Dank je wel. 

In duidelijke pictogrammen staat daaronder het verzoek om honden aan de lijn te houden en 50 meter afstand te houden tot vogels en nesten. Waar nodig staat ook dat de toegang verboden is volgens het beroemde ‘Artikel 461 W.v.S.’. In het Pinksterweekeinde organiseren de gezamenlijk terreinbeheerders ook een handhavingsactie.

Samenwerking

De borden worden geplaatst door terreinbeheerders Rijkswaterstaat, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer met steun van de Provincie Fryslân en Vogelbescherming Nederland. Het project is gefinancierd door het programma Wij&Wadvogels en de provincie Fryslân. Dit broedseizoen is het eerste waarin ervaring wordt opgedaan met deze nieuwe, uniforme borden.

Het kan overigens goed zijn dat de borden volgend jaar op andere plekken opduiken. Dat kan zijn door de opgedane ervaring, maar ook door het verplaatsen van de vogels. Strandbroeders zijn bij uitstek mobiel en kunnen van het ene op het andere jaar ineens op heel andere plekken een nest proberen te maken. “Maar juist dan is de kracht van de herhaling belangrijk”, benadrukt Blanksma. “Binnenkort moet iedere bezoeker van de Wadden weten: dat gele schildje met de plevier betekent: afstand houden en hond aan de lijn!” 

Tekst: Rob Buiter
Foto: Jeroen van de Werff