Op de bank met Sovon en Rijksuniversiteit Groningen

Iedere twee maanden nodigen we twee bevlogen mensen uit bij ons op de bank die hart hebben voor de vogels in het Waddengebied en zich op hun eigen manier actief inzetten om de wadvogelpopulatie elke dag een beetje gezonder te maken. Dit keer Marc van Roomen (Sovon) en Laura Govers (RUG).

Marc van Roomen

Organisatie: Sovon Vogelonderzoek
Functie: Themacoördinator onderzoek kust en grote wateren
Favoriete plek in het waddengebied: Boschplaat
“Ik coördineer de tellingen van de vogels op hoogwatervluchtplaatsen op het hele wad, waar ik zelf al vele jaren de prachtige Boschplaat op Terschelling voor mijn rekening neem.”

Laura Govers

Organisatie: Rijksuniversiteit Groningen
Functie: Universitair Docent marine conservation ecologie
Favoriete plek in het waddengebied: Het onbewoonde Waddeneiland Griend brengt al het goede van de Wadden samen: rust en ultieme verbinding tussen broed- en trekvogels en de rest van de natuur.

Wij & Wadvogels – waarom is dit programma zo belangrijk?

Marc: 'Na het eerdere samenwerkingsproject ‘Rust voor vogels, ruimte voor mensen’, is in dit nieuwe project meer plek voor monitoring. Als Sovon kijken we heel basaal naar aantallen kustbroedvogels, maar ook ruimtelijker: waar broeden ze precies en waar halen ze hun voedsel? Dat koppelen we aan ingrepen in het landschap. Op die manier bouwen we aan evidence based conservation, dus natuurbescherming op een wetenschappelijke basis.'

Laura: 'Goede beschermingsmaatregelen gaan hand in hand met kennis. Zelf kijk ik bijvoorbeeld naar koloniebroeders als grote stern, visdief, zilvermeeuw, kleine mantelmeeuw, lepelaar, kluut en aalscholver. Door binnen dit programma de juiste, scherpe vragen te formuleren die relevant zijn voor het veld, kunnen we de bescherming van vogels echt verder brengen.'

Welke rol heeft jouw organisatie binnen Wij&Wadvogels?

Marc: 'We evalueren de effecten van ingrepen zoals die al zijn gedaan op onder meer het Hegewirsterfjild, of de Ruidhorn. Dat draait om het monitoren van de situatie voor de ingreep, zeg maar: t=0 en de effecten van de ingreep op t=1. Wat doet een ingreep met de aantallen en het broedsucces van kustbroeders als kluut, visdief of strandplevier? We werken daarbij nadrukkelijk samen met andere onderzoekers in het veld, zoals Jan van der Winden op het Markermeer en Floor Arts in de Delta. Je wilt per slot van rekening wel zeker weten dat je niet alleen maar vogels aan het verplaatsen bent van het ene naar het andere gebied.'

Laura: 'Binnen de trias ‘onderzoek, ingrepen en communicatie’, werken we als universiteit vooral aan de kennisontwikkeling. Zo hebben we recent gekeken wat de waarde is van drones binnen het praktische onderzoek. Drones blijken heel goed te gebruiken bij de monitoring van broedvogels. Maar tegelijk moeten we ook nadenken over de verstoring van vogels, niet alleen door ons eigen onderzoek maar ook door consumentendrones. Bijvoorbeeld kluten blijken relatief gevoelig voor verstoring. Daarom werken we nu ook aan richtlijnen voor no-fly zones rond het wad.'

Essentiële waddenbagage…

Marc: 'Ga nooit van huis zonder je lieslaarzen, zeker niet in de koude maanden. Vijf keer per jaar tel ik de hoogwatervluchtplaats bij De Groede, aan de rand van de Boschplaat op Terschelling. Ik kom daar aan het begin van een ochtend bij laagwater en ga weer weg als het aan het eind van de middag weer laagwater wordt. In de tussentijd trek ik in mijn eentje door het gebied en moet ik vaak diepe slenken oversteken. Maar dat zijn de mooiste momenten: helemaal in je eentje in iets wat in Nederland het dichtst bij wildernis komt.'

Laura: 'Bij mijn onderzoek naar herstelmogelijkheden voor zeegras, kan ik niet zonder mijn neopreen duikschoentjes. Soms sjokken we uren achtereen over de slikkige wadplaten en dan houden die ‘booties’ je voeten nog een beetje warm. Sowieso moet je niet onderschatten hoe koud het kan zijn tijdens het werk op het wad. Warme kleding, liefst in laagjes, is een must!'

Heb je een tip om het ultieme wadgevoel te ervaren?

Marc: 'Het ultieme wadgevoel wordt gedicteerd door het tij. Je horloge of het daglicht doen er niet toe. Het gaat om hoog- of laagwater. Maar het wadgevoel krijg ik ook als ik in de winter naar West-Afrika ga, om daar wadvogels te tellen. Aan de kleurringen kan je zien dat het voor een deel ‘onze’ wadvogels zijn. Daar, op duizenden kilometers van huis, realiseer je je pas echt dat de Waddenzee schakel is in een grote, internationale ‘flyway’, een keten van natuur.'

Laura: Als je aan de oostpunt van Schiermonnikoog voorbij de kunstmatige stuifdijk loopt, kom je bij een ‘kerf’ in de duinen. Daar is een zogeheten wash-over, waar de zee bij hoogwater door de duinen stroomt. Daarna begint De Balg. Op die plek beleef je de natuurlijke uitgestrektheid van het wad het mooist. Links de Noordzee, rechts de Wadden, en dan verder helemaal niets of niemand, behalve de wind.'