Ook Wij&Wadvogels ondervindt impact van wat er in de wereld gaande is

Het is en blijft een prachtig idee – de aanleg van eilanden in het Amstelmeer voor wadvogels, om te broeden, rusten en foerageren. Toen in 2006 door het Hoogheemraadschap een poging was ondernomen om moerassige eilanden aan te leggen, bleken de eilanden enorm in trek bij wadvogels. Van moerasvorming is het nooit gekomen en inmiddels zijn die eilanden weggespoeld, maar gezien het succes van toen lijkt het opnieuw aanleggen van constructief degelijke (broed)eilanden in het Amstelmeer een vruchtbaar deelproject voor Wij&Wadvogels. En begin 2022 was het zover: de aannemer startte met het werk, alle trossen gingen los! Niet wetende wat de wereld te wachten stond dat grote impact zou hebben – wereldwijd, maar ook op geplande activiteiten zoals deze. Neeltje Annink, deelprojectleider Wij&Wadvogels vanuit Landschap Noord-Holland vertelt over de uitdagingen waarvoor haar organisatie kwam te staan.

Grote bouwprojecten in fases

Terwijl we vanaf de Balgzanddijk uitkijken over het Amstelmeer vertelt Annink waarom we nu nog geen eilanden kunnen zien. "Eigenlijk was het de bedoeling dat hier nu volop gewerkt zou worden. Bij dit soort grote projecten hebben we sowieso te maken met een uitgekiende planning. Tijdens het broedseizoen geven we rust aan de vogels en wordt er niet gewerkt. Omdat we hier in een meer werken met veel watersport, hield de aannemer ook rekening met het recreatieve vaarseizoen. In dit specifieke geval was het vooral ook puzzelen met de tijd die nodig is voor het ‘zetten’ van de ondergrond, die hier erg slap is. Daarnaast kunnen ook storm en ijsgang voor beperkingen in de uitvoering. Kortom: een hele puzzel! De bouw van dit soort grote projecten verloopt daarom veelal in fases."

Na een uitgebreide voorbereiding – denk aan het maken van een goed ontwerp, uitvoeren van onderzoeken, afstemming met omgeving, vergunningaanvragen, contract opstellen met de aannemer – kon in begin 2022 aan de daadwerkelijke realisatie worden begonnen. "De bulk van het werk stond oorspronkelijk gepland in de 2e helft van 2022 tot aan de start van het broedseizoen 2023. Vogels zouden dan al gebruik kunnen maken van de zandige platen en het ondiepe water. Alleen volgde er een reeks aan gebeurtenissen die niemand kon voorzien", vervolgt Annink.

Aaneenschakeling van uitdagingen

Overstromingen in Limburg, België en Duitsland, de aanhoudende droogte in de zomer en de oorlog in Oekraïne. Deze aaneenschakeling van gebeurtenissen van wereldformaat resulteerde in een sneeuwbaleffect van uitdagingen voor bouwprojecten zoals de broedeilanden voor Wij&Wadvogels. Annink: "Bijvoorbeeld de bouw van stortstenen dammen. Voorheen belde een aannemer met een leverancier in Duitsland, maakte hij prijsafspraken en binnen twee maanden lag het op het werk. Dat is nu heel anders. Door de overstromingen in Duitsland in 2021 ging al het stortsteen eerst naar eigen bouwprojecten in Duitsland. Toen er deze zomer vervolgens droogte ontstond in de rivieren voeren er nauwelijks meer binnenvaartschepen, enkel kleine schepen met kleine hoeveelheden en dat dreef de prijzen enorm omhoog. Vervolgens kwamen de kerncentrales stil te liggen wegens watertekort en werden schepen volgeladen met bruinkool om Europese centrales draaiende te houden – evenals nu als alternatieve gasproductie ter vervanging van Russisch gas. Dus werd stortsteen tijdelijk nagenoeg niet leverbaar, ook niet uit andere landen. Alleen tegen exorbitante prijzen. En dan heb ik het alleen nog maar over stortsteen. Maar hetzelfde geldt ook voor andere grondstoffen zoals staal, al zijn daar de prijzen weer flink van aan het zakken."

Hier kan geen risicotabel tegenop

Landschap Noord-Holland heeft vanaf het begin van dit deelproject gewerkt met zorgvuldig opgezette risicotabellen. "Maar hier kan geen risicotabel tegenop. Dit zijn zulke grote externe factoren die niemand van tevoren zag aankomen en waar je zelf geen enkele invloed op hebt, met gevolgen die niet te bevatten zijn. En die zich dus ook door vertalen in de uitdagingen die wij tegengekomen. Gelukkig hebben we weinig last gehad van de gevolgen van Covid, maar ik kan me voorstellen dat dat bij andere Wij&Wadvogels deelprojecten wel grote impact heeft gehad, zoals bij evenementen en bijeenkomsten", vertelt Annink.

Moedig blijven afkoersen op een prachtig eindresultaat

Toch blijft Landschap Noord-Holland uitgaan van een goede afloop. Annink: "Gelukkig ligt de voorbelasting voor de stortstenen dammen er al wel. Eerste prioriteit is nu het stortsteen geleverd te krijgen. Als dat de dammen zijn afgewerkt, dan kunnen we de eilanden gaan opbouwen met de bagger uit de vaargeulen. Het broedfort wordt waarschijnlijk als laatste aangelegd, als echte kers op de taart. Zaak is om ook het staal op het juiste moment in te kopen voor een gunstige prijs. We blijven moedig afkoersen op een prachtige eindresultaat, maar dan moet er niets geks meer gebeuren!"

Tekst: Malou Sopacua
Beeld: Peter Veldt