De weg naar verandering: hoe Wij&Wadvogels impact maakt

Verandering met oog op natuurherstel gaat niet over één nacht ijs. Sterker nog, het keren van een negatieve trend in de natuur is veelal een kwestie van jaren – decennia soms. Dat negen natuurorganisaties zich binnen Wij&Wadvogels gezamenlijk hard maken voor het herstel van gezonde wadvogelpopulaties zorgt voor een grotere impact, maar dat maakt het project niet minder complex. Ingrid Aaldijk, algemeen projectleider Wij&Wadvogels, laat met een Theory of Change zien hoe de weg naar verandering wordt bewandeld.

Waddengebied iconisch, ruimte natuurlijke dynamiek noodzakelijk

Grote projecten vergen focus: wat is het doel en welke stappen moeten er genomen worden om dat te bereiken? Dat geldt ook voor Wij&Wadvogels. Met negen natuurorganisaties aan het roer fungeert Ingrid Aaldijk (algemeen projectleider Wij&Wadvogels) als meewerkend voorvrouw met voelsprieten in alle deelprojecten en het doel helder voor ogen. ‘Het project beslaat 24 deelprojecten in totaal. Allemaal leveren ze een bijdrage aan het herstel van gezonde wadvogelpopulaties. Maar het gaat wat mij betreft verder dan dat’, vertelt Aaldijk. ‘Het Waddengebied is iconisch en niet voor niets uitgeroepen tot UNESCO Werelderfgoed. Door projecten als Wij&Wadvogels zetten we noodzakelijke stappen richting het behoud en verbetering van dit unieke gebied waarbij ruimte voor natuurlijke dynamiek noodzakelijk is.’

Complementerende deelprojecten

De Theory of Change – ook wel verandertheorie – van Wij&Wadvogels laat zien dat de deelprojecten elkaar versterken middels drie sporen. De sporen richten zich op het aanpakken van bedreigingen voor wadvogels, zoals verstoring, predatie, tekort aan kwalitatieve broed- en rustgebieden, overstromingsrisico of juist het risico op verdroging. Aaldijk: ‘Spoor één bevat fysieke deelprojecten waar daadwerkelijk een schop in de grond gaat. Denk aan het aanleggen van broedgebieden, nestbescherming of het verbeteren van de natuurkwaliteit. De deelprojecten in spoor twee richten zich op brede communicatie en lokale geleiding waarbij we op laagdrempelige wijze het brede publiek informeren over en zo veel mogelijk draagvlak creëren voor de problematiek. En in spoor drie wordt via onderzoeks- en monitoringsdeelprojecten kennis opgehaald en gedeeld om vervolgens actief in te zetten binnen bestaande en mogelijk nieuwe deelprojecten. Blijkt na tussentijdse monitoring een bestaand deelproject niet optimaal te werken? Dan gaan we terug naar de tekentafel om verbeteringen aan te brengen.’

Geheel meer dan som der delen

Hoewel ieder deelproject uniek is, worden ze ingezet voor hetzelfde doel. Aaldijk: ‘Ze fungeren als bouwstenen waarbij we wadvogelpopulaties in kwaliteit en kwantiteit willen herstellen. Onze Theory of Change dwingt ons kritisch te kijken naar onze impact. Daarnaast maken we in feite de weg vrij voor partijen die succesvolle deelprojecten elders willen inzetten. Uitdagingen en risico’s zijn reeds in kaart gebracht en getackeld, en hierdoor wordt implementatie aanzienlijk versimpeld. Dat maakt het geheel meer dan de som der delen. Of eigenlijk deelprojecten in ons geval.’

Hart voor de Wadden

De bevlogenheid van Aaldijk is niet alleen vanwege haar projectleiderschap voor Wij&Wadvogels. ‘Ik bezoek al jarenlang de Wadden, meestal Texel. Die verwondering die ik voel bij het zien van de luchten en het duingras, het horen van de zee en de vogels, het ervaren van de weidsheid, de zilte lucht. Daar word ik gewoonweg gelukkig van. Die verwondering krijgen mijn kinderen ook mee, maar ook dat we het goed voor het gebied moeten zorgen. Als het Waddengebied eenmaal in je hart zit komt zorgzaamheid vanzelf.’