We ergeren ons massaal aan recreanten die de natuur verstoren

24-sep-2022

Bijna 90% stoort zich regelmatig aan recreanten die de natuur verstoren, zo blijkt uit een recent gehouden enquête van de Heimans en Thijsse Stichting. Hierin zegt 91% van de natuurliefhebbers dat de recreatie in de afgelopen tien jaar is toegenomen. Er blijkt een zeer grote wens naar meer toezicht, handhaving en bewustwording. Deze onderzoeksresultaten bevestigen de bevindingen van de Wij&Wadvogels effectiviteitsmeting onder bezoekers van het waddengebied die eerder dit jaar werd opgeleverd.

Kwetsbare natuur onder druk

Steeds meer mensen recreëren in de natuur. Aan de ene kant is het goed dat veel mensen de natuur waarderen en er gebruik van maken. Mogelijk neemt het draagvlak voor natuur daardoor toe, en ervaren meer mensen de positieve gezondheidseffecten van het buiten zijn. Maar door die toenemende recreatiedruk komt de in ons land al zo kwetsbare natuur ook steeds verder onder druk te staan. Ruim 650 mensen hebben de enquête van de Heimans en Thijsse Stichting ingevuld.

Meer recreanten is meer verstoring

Los van de impact die recreatie heeft op de natuur, veroorzaakt recreatie op grote schaal ergernis bij natuurliefhebbers. Zo’n 86% is het (zeer) eens met de stelling ‘Ik erger mij regelmatig aan recreanten die natuur verstoren.’ Overigens geeft 30% aan dat zij zelf ook wel eens natuur verstoren bij het recreëren. We komen ook steeds meer recreanten tegen in de natuur: 91% ervaart dat de recreatie in natuurgebieden is toegenomen in de afgelopen 10 jaar. Al die mensen veroorzaken naast de verstoring met hun aanwezigheid ook verstoring via afval. 86% geeft aan dat ze te veel zwerfafval in de natuur zien.

Meer natuur aanleggen voor recreatie

Ondanks dat men het steeds drukker vindt worden in de natuur, vindt maar 6% dat er meer ruimte voor recreatie moet komen in de bestaande natuur. 77% vindt het geen goed idee om meer ruimte in de bestaande natuur te creëren. Daarentegen vindt 60% dat er meer natuur aangelegd moet worden voor recreatie.

Groot draagvlak voor meer bewustwording, regelgeving en handhaving

Dat veel mensen zich ergeren aan de verstoring door recreatie, blijkt ook uit de antwoorden op stellingen over wat er gedaan moet worden. Bijna iedereen, 96% vindt dat er meer gedaan moet worden aan bewustwording van de effecten van recreatie op natuur. Daarnaast is 65% geïnteresseerd om meer informatie te krijgen over hoe je verstoring tijdens recreatie kunt beperken. 84% is voor meer toezicht en handhaving om verstoring door recreatie te voorkomen, en 73% is het er (zeer) mee eens dat er meer striktere regelgeving van natuurbeheerders en overheden nodig is om verstoring te voorkomen. Deze uitkomsten komen overeen met de bevindingen onder de 3.000 ondervraagden in het waddengebied voor de effectiviteitsmeting van Wij&Wadvogels eerder dit jaar. Ook hier gaven de respondenten aan meer te willen weten over wat zij zelf kunnen doen tegen (onbedoelde) vogelverstoring.

Wat zou u doen?

Natuur- en terreinbeheerders staan regelmatig voor lastige dilemma’s. Geef je meer ruimte aan recreatie, met kans op extra verstoring tot gevolg? Of beperk je de recreatiedruk? We hebben vier fictieve maar wel realistische dilemma’s aan de natuurliefhebbers voorgehouden. De resultaten van de enquête van de Heimans en Thijsse Stichting laten zien dat de meningen sterk uiteenlopen per situatie. Het is ook opvallend om te zien dat bij de kans op een mogelijk interessante natuurwaarneming toch de grens van verstoring wordt opgezocht.

Weidevogels
Het belangrijke weidevogelgebied ‘De Bonte Wei’ is nauwelijks ontsloten voor publiek. Voorstel van de provincie is om langs een deel een fietspad aan te leggen, met een mooi overzicht over het gebied. De provincie betaalt. Het zal de beheerder veel waardering opleveren, er wordt al lang om gevraagd. Het zal door verstoring wel pakweg 4 gruttonesten per jaar kosten, en 2 kievitsnesten. Op de totale aantallen grutto’s en kieviten in het gebied nog geen 2%. Uitslag enquête:

15% twijfelt of het fietspad er moet komen
35% zou het fietspad aanleggen
50% zou het fietspad niet aanleggen

Strandbroeders
Het is coronatijd en het strand ‘Groenzicht’ is drukker dan ooit. Bijzonder is dat op een deel van het strand de laatste jaren lage biestarwegrasduintjes zijn ontstaan, wellicht zelfs met perspectief op de ontwikkeling van een groen strand. Er zijn ook mislukte broedpogingen van strandplevieren geweest, het is er te druk. Voor de natuur zou afsluiten van een deel van het strand in het broedseizoen heel goed zijn, en er zijn zelfs vrijwilligers beschikbaar om toezicht te houden. Maar de storm van kritiek van de recreanten en plaatselijke ondernemers zal groot zijn. Wat zou u doen?

10% twijfelt of het strand moet worden afgesloten
84% vindt dat het strand moet worden afgesloten
5% vindt dat het strand moet open blijven

Nachtelijke excursies
Een nachtelijke wandeling door een natuurgebied is een bijzondere ervaring, zeker in combinatie met de kans op het zien van bijvoorbeeld dassen. Een natuurbeschermingsorganisatie gaat die wandelingen aanbieden in vier natuurgebieden, vooralsnog in de zomer tweemaal per maand op proef. Start ten tijde van zonsondergang, duur circa 1,5 uur, alleen voor leden (u kunt ter plekke lid worden). Deelname kost ook wel wat maar dat geld komt direct ten goede aan het natuurgebied. Wat zou u doen?

20% twijfelt over het aanbieden van deze excursies
36% zou een nachtelijke excursie niet aanbieden
44% zou deze excursie wél aanbieden

Onbekende vogels
U loopt over het strand en ziet in de verte een groepje vogels foerageren, die u niet onmiddellijk herkent. Wat doet u?

3% zou de vogels benaderen en er een foto van maken, met het risico dat de vogels opvliegen
39% zou de vogels met rust laten en er met een boog omheen lopen
78% zou de vogels nader bekijken, maar ervoor zorgen dat ze niet opvliegen

Bron: Nature Today, Heimans en Thijsse Stichting
Fotografie: Jan Lok voor Vogelbescherming Nederland (recreanten op de hoogwatervluchtplaats De Volharding op Texel die het gehele jaar is afgesloten)